Hoeveel diepe slaap heb je nodig?
Diepe slaap: een belangrijk medicijn
Slapen is voor een mens net zo belangrijk als eten en drinken. Een goede nachtrust zorgt voor het lichamelijke en geestelijke herstel van het dagelijkse leven. Hierdoor heb je minder kans op ziektes, ben je emotioneel stabieler en heb je weer energie voor de volgende dag.
De slaap lijkt misschien een eentonige bezigheid, maar het is een uitgekiend proces dat uit verschillende fases bestaat. Een daarvan is de diepe slaap. Dit is het stadium waarin het lichaam zich ontspant en herstelt.
Wat gebeurt er tijdens een diepe slaap?
De diepe slaap wordt ook wel deltaslaap of trage golfslaap genoemd. Wanneer je diep slaapt, vinden er in je hersenen trage breingolven plaatst. Deze golven vormen weer een deltapatroon.
De diepe slaap is zo belangrijk, omdat de trage breingolven ervoor zorgen dat je spieren zich totaal ontspannen. Ook vertraagt je ademhaling en gaat je hartritme omlaag. Verder stroomt er meer bloed naar je spieren, zakt je bloeddruk en laat je hypofyse het menselijke groeihormoon vrij.
Door deze zeer ontspannen toestand van je lichaam en brein vinden er allerlei processen plaats die goed zijn voor herstel, groei en energie. Overigens slaap je in deze fase zo diep dat je moeilijk wakker wordt. Wanneer je toch uit je diepe slaap wordt gehaald, voel je je hoogstwaarschijnlijk gedesoriënteerd.
De slaapfases van een gezonde nachtrust
De diepe slaap is één van de vier fasen die tijdens het slapen plaatsvinden. De eerste is de sluimerfase. In dit stadium worden je hersenen minder actief, je voelt je slaperig en valt uiteindelijk in slaap.
Slaap je eenmaal? Dan ga je niet direct over in een diepe slaap, maar beland je eerst in een lichte slaap. Je kunt nu nog eenvoudig wakker worden van een geluid. Hierna breekt de diepe slaap aan.
Vervolgens kom je in de fase terecht die ons het meeste bij blijft van de nachtrust, namelijk de droomslaap. Deden je hersenen het tot dit moment nog rustig aan? Nu worden ze juist actief. Dit is de fase dat je brein de geestelijke ervaringen en emoties van de afgelopen tijd verwerkt, waardoor je gaat dromen.
De droomslaap zorgt ervoor dat je de volgende dag weer met een heldere geest opstaat. Deze slaapfase wordt ook wel de REM slaap genoemd. Tijdens het dromen kunnen je ogen namelijk heel snel gaan bewegen, wat Rapid Eye Movement wordt genoemd.
De cyclus van het slapen: een boeiend samenspel van diverse fases
De verschillende slaapfasen komen diverse keren op een nacht terug. Je maakt als het ware meerdere slaapcyclussen door. Heb je een goede nachtrust? Dan beleef je vier of vijf van deze cyclussen.
Iedere slaapcyclus duurt circa anderhalf tot twee uur. Vandaar dat acht uur slapen in het algemeen als een goede nachtrust wordt gezien.
Tussen de cyclussen door ontwaak je even. Hoef je niet te plassen en is er verder niets aan de hand? Dan slaap je gewoon weer door en merk je niet dat je wakker bent geworden.
Ontwaak je echter door een oncomfortabel gevoel? Dan moet je anders gaan liggen, eventueel je kussens opschudden of opstaan om naar het toilet te gaan. Ook een geluid kan je tussen de cyclussen door sneller uit je slaap halen.
Hoeveel diepe slaap heb je nodig?
Hoewel de gemiddelde mens acht uur slaapt, is de werkelijke slaapbehoefte niet bij iedereen gelijk. Leeftijd en geslacht bepalen onder andere de slaapuren die iemand nodig heeft. Dat geldt voor het slapen in het algemeen, maar ook specifiek voor de diepe slaap.
Baby's hebben het meeste van deze intensieve slaapfase nodig. Ze moeten immers nog flink groeien, waarbij het groeihormoon dat tijdens de diepe slaap wordt geproduceerd een belangrijke rol speelt. Ook peuters, kleuters en jonge kinderen zijn nog volop bezig met hun fysiologische ontwikkeling en profiteren van veel diepe slaap. Wanneer de pubertijd intreedt, gaat het slaapritme van een kind langzaam over in die van een volwassene.
Grofweg slaap je als volwassene een kwart van je nachtrust diep. Echter hoe ouder je wordt, hoe minder diepe slaap je nodig hebt. Wanneer je de twintig jaar bereikt, neemt je behoefte aan diepe slaap iedere tien jaar met circa twee procent af. Dit duurt ongeveer tot je zestigste.
Hierna blijft de diepe slaap verminderen. Ben je de zeventig gepasseerd? Dan is diep slapen nog maar een klein onderdeel van je slaapritme. Voor vrouwen bedraagt de diepe slaap dan vijftien procent van hun nachtrust, voor mannen kan deze slaapfase tot vijf procent dalen.
Zo kan je jouw diepe slaap verbeteren
Slecht slapen heeft een negatieve invloed op je welzijn, doordat je niet goed uitrust en herstelt. Er zijn diverse manieren om te weinig diepe slaap te voorkomen.
Zorg bijvoorbeeld dat je 's avonds niet te zwaar en niet te laat eet. Je kan beter niets meer eten een paar uur voordat je naar bed gaat. Ook kun je voor het slapen gaan beter geen alcohol of cafeïnehoudende dranken drinken. Zo wordt je lichaam tijdens de nachtrust niet gestoord door een te zware spijsvertering of opwekkende stoffen.
Nog een tip om lekker te slapen is duisternis. Wanneer het donker is, neemt het slaaphormoon melatonine toe. Dus hang gordijnen voor je ramen die geen licht doorlaten, zodat het schijnsel van de straatlantaarns buiten je slaapkamer blijft.
Verder begint een goede nachtrust bij de juiste ondersteuning van je lichaam. Dat betekent dat een optimale diepe slaap begint met een goed bed en idem dito matras!